Yüksekte Çalışma Nedir?
Çalışanların yaptığı işin tehlike oranı azda olsa, çokta olsa hemen her firmada yüksekte çalışma riski bulunmaktadır. Yüksekte çalışma nedir, yüksekte çalışma günümüzde iş kazalarının en önemli sebeplerinden biridir. Yüksekte çalışmanı sınırı metre ile belirlenemez. Bu sınır insanın zarar görebileceği yükseklik olarak kabul edilir. Yüksekte çalışma için bazı koşullar gerekir. Bunlar ise;
İnsan bedeninde denge noktası ikinci bel omuru olarak kabul edilir. Bu yüzden korkulukların yüksekliği 1 mt olarak yapılır. Firmanın vereceği kararla emniyet kemeri takma zorunluluğu getirilebilir. Bu zorunluluk çalışma talimatında ya da iç yönergede de belirtilmeli. İş yerinde yüksekte çalışan kişiler için yüksekte çalışma talimatı olmalıdır. Bu kişilere yüksekte çalışma eğitiminin de verilmesi gerekir. Çalışanlarda bu talimata aldım, okudum diye yazarak imza atmalıdır. Yüksekte çalışma oldukça tehlikelidir. Bu yüzden iş yerinde yüksekte çalışanlar varsa mutlaka gözetmen olmalıdır. Yüksekte çalışanlar gözetmenin denetiminde olmalıdır.
Yüksekte çalışma nedir, bunun için hangi koşullar aranır?
Yüksekte çalışma için öncelikle sağlık raporu gerekir. Çalışanın kalp ve damar sorunları, tansiyonu, KBB sorunları, kan şekeri, nörolojik problemleri değerlendirilmeli, raporda yüksekte çalışmasında herhangi bir sakınca yoktur ibaresi de olmalıdır. Yüksekte çalışma içim eğitim sertifikası da aranır. Ayrıca eğitimde yüksekte çalışma alanında eğitim aldığı belirtilmelidir. Çalışan tarafından KKD adı verilen kişisel koruyucuların kendine teslim edildiğine dair, bunları kendinin kullanacağına dair yazı olmalıdır.
Yüksekte çalışmada KKD içeriğinde bulunması gereken koruyucular
- TS EN 345 standardına uygun iş ayakkabısı
- TS EN 397 standardına uygun baret
- EN 361, EN 363, EN 358 standardına uygun emniyet kemeri
- TS EN 388 standardına uygun mekanik mukavemetlere karşı eldiven, çalışanlara zimmetlenerek verilmelidir.
- Yüksekte çalışmada İSG için olması gerekenler
- Yatay bir hatta çalışma yapılacaksa yatay yaşam hattı
- Emniyet kemerinin bağlanacağı ankraj noktası
- Dikey hatta çalışma yapılacaksa dikey yaşam hattı, emniyet kemerinin de dikey yaşam hattına tutturulduğu F2, F3 düşme durdurma sistemi
- Yüksekte çalışma hattının altında 6 mt yi geçmeyecek şekilde güvenlik ağlarının bulunması
Yüksekte çalışma nedir, işveren ne yapmalı?
Yüksekte çalışmada işverenin yükümlülüğü ana işveren ve alt işveren olmasına göre farklılık göstermektedir.
Ana işverenin sorumluluğu
- Yüksekte çalışma yapılacak alanda her daim ankraj noktaları hazır olmalıdır
- Riskler belirlenerek, buna uygun aksiyonlar çalışanlardan talep edilmelidir
- Düşey ya da yatay çalışma hatlarına bağlı hatlar inşaat sırasında hazırlanmalıdır
- SGK giriş bildirgesi
- Eğitim sertifikası
- Sağlık raporu
- KKD teslim tutanağı
- İşvereninden çalışılacak işle ilgili acil durum raporu ve risk değerlendirme raporu
Belgeleri bulunan ve yüksekte çalışmaya uygun olanlara 4 saat işbaşı eğitimi verilmelidir. Çalışandan yüksekte çalışmaya uygun çalışacağına, iç yönergeye uygun çalışacağına ve kişisel koruyucuları kullanacağına dair ibare olan kağıt imzalatılır.
Yüksekte çalışma sırasında dikkat edilmesi gerekenler
- Yüksekte çalışmada kullanılması gereken merdiven, sabit ya da hareketli platform, iskele sistemleri, forklift sepeti ile kişisel koruyucu donanımlar mutlaka olmalıdır.
- Yüksekte yapılma zorunluluğu bulunmayan montaj gibi çalışmaların yerde yapılmasına öncelik verilmelidir.
- Yüksekte çalışma sırasında kullanılan makine ve diğer ekipmanlar periyodik kontrolden geçirilmeli, her türlü test yapılmalıdır. Bu ekipmanlar, makineler amacı dışında da kullanılmamalıdır.
- Çalışma alanındaki işçi sayısı, üzerlerindeki ağırlık, ağırlığın dağılımı, dış etkenler gözetilerek dayanıklılık sağlanmalıdır. Taşıyıcı sistemler ve diğer aksamlar yeterince sağlam olmalıdır.
- Yüksekte çalışma alanında risk ve tehlike yaratacak enerji nakil hattı gibi tehlikeli etkenlerin olmadığı kontrol edilerek, gereken önlemler alınmalıdır.
- Yüksekte çalışma alanında yeterli tecrübesi olan, sağlığı yüksekte çalışmaya uygun personel görev yapmalıdır.
- Çalışanların yüksekte çalışma alanına güvenle ulaşabileceği, ekipmanlarının uygun olduğu araçlar kullanılmalıdır.
- Çalışma alanında çalışanların güvenliğinin sağlanması için güvenli korkuluklar, düşmeye mani olacak platformlar, çalışma iskeleleri, hava yastıkları, bariyerler gibi tüm koruma önlemleri alınmalıdır.
- Yüksekte çalışma alanında toplu koruma önlemleri alınamazsa, düşme riskinin tam olarak yok edilemediği hallerde yaşam hatları oluşturulmalı, paraşüt türü emniyet kemeri benzeri sistemler kullanılmalıdır.
- Yüksekte çalışanlara gerekli eğitimler verilmeli ve bu konudaki riskler ve tehlikeli durumlar açıklanmalıdır. Çalışma sırasında işverenin görevlendirdiği ehil bir kişinin kontrol ve gözetim yapması gerekir.
- Yüksekte çalışma sırasında kullanılan malzemelerin ve aletlerin aşağıya düşmesini engelleyecek tedbirler alınmalıdır. Kalan malzemelerin ve atıkların yüksekten yere atılmaması, güvenli şekilde yere indirilmesi sağlanmalıdır.
- Yüksekte çalışma merdiven ile yapılacaksa uygun bir merdiven seçilmelidir. Merdiven kullanımında elektrik ve diğer risklerde kontrol edilmelidir. Merdivenin kimyasal gaz, asit, elektrik teli gibi tehlikeli alanlara konulmaması gerekir.
- Merdivenin basamaklarının sağlam olup olmadığı kontrol edilmeli, çürük, hasarlı basamakları olan merdivenler kullanılmamalıdır. Ayrıca basamakların çamur, boya, yağ gibi etkenlerden temizlenmesi gerekir. Merdiven düz bir zemine konulmalı, alt tarafı zemine sabitlenmelidir. Ayrıca merdivenin giriş ve çıkış yerlerine konmaması, uyarı levhası asılması gerekir.
Yüksekte Çalışırken Alınacak Önlemler
Özellikle yapı sektöründe sıkça rastladığımız çalışma yöntemi “yüksekte çalışma” riskleri de beraberinde getiren bir alandır. Yüksekte çalışan kişiler için alınabilecek olası önlemler şöyledir;
- Çalışanlara toplu koruma, çalışma alanındaki tehlikeleri tanıyabilme, KKD ve teknik
- Malzemeler konusunda tam eğitim verilmeli,
- Yüksekte çalışmayı gerektiren bütün noktalar belirlenmeli,
- İşe başlamadan önce risk analizi yapılmalı,
- Risk analizi doğrultusunda güvenli bir çalışma planı hazırlanmalı,
- Planda güvenli çalışma metotları ve önlemleri belirlenmeli,
- Çalışma izin sistemi uygulanmalı,
- Çalışma alanı çevrilmeli ve ‘’yüksekte çalışma yapılmaktadır!’’ uyarı levhaları konulmalı,
- Mümkün olan durumlarda yüksekte çalışmaktan kaçınmalı,
- Kaçınılamıyan durumlarda korkuluklar, iskeleler, platformlar, mobil araçlar kullanılmalı, toplu
- Koruma yöntemlerine öncelik verilmeli,
- Düşmeyi engelleyecek özel amaçlı KKD ile çalışılmalı,
- İşaretlere ve işaretçilere uyularak çalışılmalıdır.